Kleding in Nederland laten produceren – zou dat niet super zijn? De praktijk blijkt weerbarstig: stroeve communicatie, lange levertijden, een tegenvallende kwaliteit... Hasmik Matevosyan ging op zoek naar een betrouwbaar productiebedrijf
Je ontwerp in Nederland laten uitvoeren lijkt vele voordelen te hebben: je kunt makkelijker communiceren met de medewerkers bijvoorbeeld, en samples kun je sneller corrigeren, zodat je als ontwerper meer controle hebt op het eindresultaat. Je draagt bovendien bij aan werkgelegenheid en dat is goed voor de economie. Natuurlijk liggen de prijzen hier hoger dan in Azië, maar hoeveel hoger zijn de prijzen nou eigenlijk? En waar vind je kwalitatief goede, betrouwbare, betaalbare en flexibele ateliers?
Proef op de som: WearPatch
Voor WearPatch wilden we 50 joggingbroeken laten maken; de consumentenprijs van deze broeken is 49,95 inclusief btw. Sociale werkplaatsen blijken 10 tot 15 euro per uur te vragen; freelance naaisters rond de 40 euro – beide prijzen zijn exclusief btw.
Het knippen en stikken van de WearPatch-broeken werd door de ateliers ingeschat als 4 tot 8 uur werk. Eén atelier slaagde erin om het binnen 2 uur te doen. Per broek betekende dat naaikosten van 25 euro exclusief. Zelf was ik overigens nog uren bezig met het wegknippen van alle draadjes aan de binnenkant van de broeken.
Ik vraag me af hoe het kan dat een ingewikkelde spijkerbroek in China in 20 minuten geknipt en genaaid wordt terwijl een vrij simpele joggingsbroek in Nederland minimaal 2 uur werk kost?
Efficiëntie & vakkundigheid
De efficiëntie van productie en de vakkundigheid van de productiemedewerkers laat helaas echt te wensen over. Ateliers hebben vijf tot tien medewerkers in dienst, maar aan een opdracht werken maar twee mensen. Dat maakt de tijd die nodig is per kledingstuk langer dan wanneer meer medewerkers eraan werken. Ook de vakbekwaamheid van de medewerkers is een belemmering. Partijen die in Nederland een productieatelier willen opzetten werken meestal met stagiairs van het ROC, of met vrouwen 'met afstand tot de arbeidsmarkt'. Het argument is dat alle partijen er zo iets aan hebben: productiekosten blijven laag voor de ontwerpers terwijl de productiemedewerkers werkervaring opdoen.
Droom & realiteit
Modeopleidingen – zowel op MBO- als op HBO-niveau – voeden de droom van hun studenten dat ze zich na hun afstuderen succesvol kunnen vestigen als autonoom zelfstandige ontwerper. Als ze dan ook nog in Nederland willen produceren kunnen ze helemaal op steun uit de omgeving rekenen, want dat is duurzaam. De realiteit is echter dat de meeste ontwerpers een tweede baan zoeken om alsnog door te kunnen gaan met hun passie, want van productie van kleding in Nederland kan je als zelfstandig ontwerper niet leven.
Hoe eerlijk zijn de opleidingen?
Een paar weken geleden gaf ik een lezing over hoe de mode-opleidingen kunnen innoveren bij een ROC. Aan het einde van mijn praatje stelde ik de vraag: Zijn de ROC leerlingen aan het einde van hun 3-jarige opleiding klaar om productie te draaien? De antwoord was nee. De focus van de opleiding ligt namelijk op talen en economie, pas daarna komen de modevakken. De leerlingen die ik sprak vertelden bovendien dat ze ervan dromen om na het afstuderen hun eigen ontwerppraktijk te beginnen. Er waren maar weinig leerlingen die in de productie willen werken. Toen ik een lerares hierover sprak zei ze: "Het is zonde om tijdens de opleiding al de droom weg te nemen, het geeft de leerlingen motivatie."
Zijn de opleidingen wel eerlijk tegen hun studenten? In de praktijk is er meer vraag naar productiemedewerkers dan naar ontwerpers. Ontwerpers hebben de hulp en expertise van productiemedewerkers nodig. Die zijn er echter niet omdat werken in de productie niet wordt aangemoedigd.
Voorstellen voor verandering
Ik geloof nog steeds in lokale productie, maar dan moet er wel een en ander veranderen.
