Een grote tentoonstelling over borduren in de mode: Haute Bordure is van 21 april t/m 18 juli te zien in het Fries Museum. Te zien zijn kleding en accessoires die in Nederland zijn gemaakt of gedragen: van een spectaculaire catsuit van Jan Taminiau – van top tot teen met pailletten bestikt – tot ritselende roaring twenties jurkjes.
Voor het eerst ontstaat een duidelijk beeld van de rol die handgemaakt borduurwerk inneemt in de Nederlandse modegeschiedenis. De tentoonstelling laat de rijkdom zien die met borduurwerk gepaard gaat, met luxe materialen als gouddraad, zijde en zoetwaterparels, én gaat in op het vakmanschap en de honderden uren die soms nodig zijn om een kledingstuk te decoreren.
v.l.n.r.: beeld 1 en beeld 4: kamerjas, ca. 1880, collectie Fries Museum. Foto: Erik & Petra Hesmerg. Beeld 2: Jan Taminiau, Catsuit en cape (collectie: L'Image Tranquille), 2013, collectie Centraal Museum, Utrecht (aankoop met steun van het Mondriaanfonds en de BankGiro Loterij). Foto: Centraal Museum Utrecht/Ernst Moritz. Beeld 3: Zyanya Keizer, Optical dress (collection: Chiral), 2017. Material: Glass bugle and seed beads.
Zien en gezien worden
Borduren is populair! Anno 2020 pronken rappers op Instagram met Gucci spijkerjasjes met hun kleurrijke patches. Op Prinsjesdag steelt Hare Majesteit Koningin Máxima de show in een elegante japon met kralenborduursels. En op de catwalk tonen ontwerpers de meest imposante creaties waar een heel team soms weken aan borduurt.
v.l.n.r.: Claes Iversen, Strapless grey interlock eveningdress with a dégradé embroidery of various materials, a.o. plexiglass, metal hardware, stones, Swarovski elements, sequins & beads (collection: 8 pieces), 2014. Photography: Jacob van Rozelaar. Styling: Mark Lentelink. Hair & make-up: Magdalena Loza. Model: Marije Kea. Karim Adduchi, Mosaic dress, 2019. Photography: Petrovsky & Ramone;
Nothing new
De borduurtrend is niet nieuw. Je outfit decoreren, een statement maken met je kleding, kent een lange traditie. Je uitdossen in geborduurde mode was lange tijd alleen aan de elite voorbehouden: het arbeidsintensieve vakmanschap en het gebruik van luxe materialen maakten borduurwerk een kostbaar statussymbool. Door toenemende welvaart konden ook 17e eeuwse burgers zich in rijkversierde kleding steken. Professionele borduurwerkers bogen zich over complexe stiksels en ontwikkelden een enorme variatie aan steken en technieken. Hun creaties vonden een weg in het Nederlandse modebeeld en gaven de drager een unieke manier om zich te onderscheiden.
Tipdoeken, 18de en 19de eeuw, collectie Fries Museum. Foto: Erik & Petra Hesmerg.
Veelheid aan technieken
De tentoonstelling laat het ambacht van borduurkunst zien en zoomt in op trends door de jaren heen. Er bestaan honderden verschillende borduursteken en -technieken, van de kettingsteek tot de steelsteek en van Bargello tot Zaans stikwerk. De veelheid aan technieken maakt borduurwerk een arbeidsintensieve kunst, waar liefhebbers en professionals vele uren in steken. Verfraaide handschoenen, mutsen, buidels, muiltjes, waaiers, kroplappen en kousenbanden illustreren dat met de nodige liefde, aandacht en fantasie van elk denkbaar accessoire een pronkstuk kan worden gemaakt.
Paar schoenen, ca. 1620, collectie Fries Museum. Foto: Erik & Petra Hesmerg.
