Museumagenda: de beste exposities om nú te bezoeken

Een groots opgezette tentoonstelling die net zo veelzijdig en gelaagd is als de makers en hun creaties: van internationaal erkende namen tot lokale talenten en van mode tot kunst.

In MOḌA zetten makers met Marokkaanse roots de toon. Ze brengen zowel expliciete als subtiele fashion statements die uitdagen om anders te kijken en te denken. Marokkaanse modes zijn verweven met regionale specialismen, symboliek en buitengewone ambachten en werden lange tijd gezien als folkloristisch of oriëntaals. MOḌA laat dit beeld kantelen en vormt een uitnodiging tot verbinding.

Tijdloos, baanbrekend, elegant en invloedrijk: de ontwerpen van Christian Dior (1905 -1957) zijn het allemaal. 

De tentoonstelling ‘Dior - A New Look’ is een dialoog tussen het verleden en heden. Het staat in het teken van de beginjaren van Christian Dior, die in 1947 met de ‘New Look’ mode veranderde. Zijn ontwerpen gaan een dialoog aan met die van Maria Grazia Chiuri, de huidige en eerste vrouwelijke Creative Director van Dior. “If Dior is about femininity, then it is about women. And not about what it was to be a woman 50 years ago, but to a woman today”.

Dior - A New Look is een originele tentoonstelling van het kunstmuseum; de tentoonstelling zal niet elders te zien zijn. 

Unravel toont het werk van 47 textielkunstenaars vanaf de jaren 60 tot nu, van intieme, handgemaakte stukken tot monumentale sculpturale installaties. Jonge kunstenaars uit heel de wereld exposeren naast grote namen als Louise Bourgeois, Tracey Emin en Sheila Hicks. 

De tentoonstelling verkent via zes thema’s de rol van textiel in de kunst: ‘Subversive Stitch’, over onder andere verzet tegen textiel als ‘vrouwenwerk’, ‘Fabric of Everyday Life’, over persoonlijke verhalen en doorleefde ervaringen, ‘Borderlands’, over fysieke en onzichtbare grenzen, ‘Bearing Witness’, met textiel als maatschappelijk en sociaalpolitiek commentaar, ‘Wound and Repair’, textiel als herstellend en genezend medium en ‘Ancestral Threads’, over de levens en technieken van voorouders en alternatieve kennissystemen.

Aan welke modes en tradities was de trouwjurkjurk de afgelopen 250 jaar onderhevig? Waar komt de ‘witte’ bruidsjurk, zoals we die nu kennen, vandaan? En wat zegt de jurk over de draagster? Deze grote tentoonstelling laat niet alleen de veranderende mode zien, maar biedt ook een kijkje in thema's als individualiteit, emancipatie en gendergelijkheid. 

In Ja, ik wil! vergaap je je aan zo’n 60 jurken – van een trouwkostuum uit 1782 tot tal van hedendaagse ontwerpen, waaronder Viktor&Rolf, Iris van Herpen en Jan Taminiau. Een van de topstukken uit de tentoonstelling is de trouwjurk van Koningin Máxima. Een van de zalen is omgedoopt tot atelier, waarin Claes Iversen laat zien hoe een ontwerper van trouwjurken te werk gaat.

De expositie is vormgegeven door MAISON the FAUX. grafische vormgeving van Dana Dijkgraaf Design.

Met De troost van schoonheid creëert LKG de Ploegh een plek waar bezoekers even los kunnen komen van de hectiek van alledag. Juist nu hebben we behoefte aan rust, stilte, schoonheid - troost zelfs. De werken in de tentoonstelling verlossen de bezoekers even van de stress, snelheid en druk van deze tijd.

Je moet ervoor naar Parijs, maar dan heb je ook wat: de tentoonstelling The flesh of the world door textielkunstenaar Tamara Kostianovsky in le Musée de la Chasse et de la Nature (sowieso een dikke aanrader - wie had dat verwacht van een jachtmuseum?). 

"With subtlety and force, Tamara Kostianovsky explores complex themes such as memory, violence, colonization, the evanescence of life, the connections between the human body and nature."

Studio Lenneke Wispelwey bestond in 2023 15 jaar. Om dat te vieren deze bijzondere tentoonstelling in Museum Arnhem. Studio Lenneke Wispelwey - Breekbare weelde biedt een overzicht van Wispelweys werk. Daarnaast selecteerde ze werken uit de museumcollectie dat haar hart heeft gestolen. Stap binnen in Wispelweys wonderlijke wereld, met servies, tekeningen, schilderijen en meer.

Een bijzondere tentoonstelling in de kloostergangen van het Abdijcomplex Rolduc in Kerkrade: beeldend werk, in verschillende disciplines, te zien van vier Kerkraadse kunstenaars: Frans Ploum (1903-1975), Piet Moonen (1910-1987), Jan Ploum (1935-1977) en Frans Savelsbergh (1944-2008).

Deze kunstenaars waren van groot belang voor het Kerkraadse kunstklimaat van de vorige eeuw. Naast de tentoonstelling is er een randprogramma met workshops, rondleidingen, een educatief programma voor de basisscholen en een muzikaal-literaire avond in de Hub in Kerkrade.

Boomhutten, huisjes, stokken om op te zitten en stacaravans staan centraal in het werk van Mirjam Völker. Normaal gezien zijn deze bouwsels schuilplaatsen en toevluchtsoorden: veilige plekken die beschutting bieden tegen het weer en aanvallen van de buitenwereld. Toch vallen de bouwsels die Völker schildert, timmert en filmt bijna uit elkaar van ellende. Ze zijn in elkaar geflanst met hout, golfplaten en dekzeilen en zijn overwoekerd door natuur. Er is niemand te zien, maar toch is de aanwezigheid van de mens ongemakkelijk voelbaar.

De mystiek die rondom het werk van Mirjam Völker hangt, sluit aan bij het werk van de Neue Leipziger Schule. Deze kunstenaars maken kunst gebaseerd op de realiteit, maar voegen elementen toe die je op het verkeerde spoor zetten. Daardoor doet het werk altijd wat surrealistisch aan.

De bodem is de basis van ons bestaan, de schakel tussen verleden, heden en toekomst, de bron die ons voedt. Maar de relatie tussen mens en aarde is ook vaak gespannen. Van gronduitputting en overproductie tot landroof en (arbeids)exploitatie. Hoe kunnen we opnieuw aarden in onze omgeving? En hoe helpt ons dat opnieuw de verbinding met elkaar aan te gaan? Over deze vragen buigt de groepstentoonstelling Soils zich. Internationale kunstenaars, ontwerpers, boeren en activisten werken aan meer empathie voor onze gronden.

Fotograaf Jimmy Nelson - bekend van zijn foto’s van culturele tradities wereldwijd - richt zijn lens op Nederland en de Zaanstreek.
De tentoonstelling Ode aan Nederland neemt je mee langs twintig Nederlandse gemeenschappen die hun streek- en klederdracht koesteren, waaronder de Zaanstreek.

Bezoekers kunnen in het TexLAB zelf aan de slag met creatieve textielopdrachten; er is ook een programma lezingen en workshops.

De tweede tentoonstelling van Jeff Cowen (New York, 1966) in huis Marseille. Deze expositie toont het werk dat Cowen de afgelopen jaren in de Zuid-Franse Provence heeft gemaakt. Gefascineerd door het scherpe licht en de overweldigende natuur heeft hij hierin zijn gevoel voor deze regio weten te vangen.

Tegelijk met de tentoonstelling in Huis Marseille zullen in het Van Gogh Museum in de vaste collectieopstelling enkele werken van Jeff Cowen te zien zijn, naast tekeningen en schilderijen die Van Gogh in de Provence heeft gemaakt.

Wat gebeurt er met boeken die nooit uitgeleend worden? Die komen terecht in het ondergrondse depot: een kelder met zo’n 400.000 boeken – zeven strekkende kilometer. Als het boek vervolgens langere tijd onuitgeleend blijft, eindigt het op de Nullijst.

Het is een fascinerende, onderbelicht en treurig stemmend aspect uit de wereld van het boek. De Ongelezen Boekenclub zet dit aspect in de schijnwerpers door boeken van de nullijst te tonen waarvan slechts één exemplaar aanwezig is, maar dat nog nooit is uitgeleend. 

De Nationale Ongelezen Boekendag vieren we overigens op 19 september - zet alvast in je agenda.

Wat hebben Tupperware, de Ladyshave en de Satisfyer gemeen? Het zijn producten die speciaal gemaakt zijn voor vrouwen.

For Women Only onderzoekt de kracht van vormgeving en hoe producten de positie van vrouwen in de maatschappij beïnvloeden. Daarbij zijn de collectie interieurobjecten uit de jaren '50 en '60 en de Goed Wonen-traditie het uitgangspunt. Ontdek hoe het productontwerp van toen de maatschappelijke verwachtingen over vrouwen weerspiegelt.

Een overzicht van het werk van de fotografe en kunstenares Diana Blok (1952). Blok werd geboren in Uruguay, woonde in Colombia en Guatemala en studeerde sociologie in Mexico City. In 1974 emigreerde ze naar Amsterdam en ontwikkelde zich tot een succesvolle fotografe en kunstenares. Met haar werk onderzoekt Diana onderwerpen als identiteit, gender, seksuele diversiteit en cultuur.

Wol, katoen, fique, linnen, rubber en zijde; dat zijn de zes hoofdrolspelers in deze groepstentoonstelling. Zeven internationale, hedendaagse kunstenaars vinden inspiratie in deze natuurlijke materialen: Christien Meindertsma, Thierry Oussou, Rosana Escobar, Caroline Bach, Asli Hatipoglu en duo Marjo van Schaik en Dasha Tsapenko.

Ontdek waar hun passie vandaan komt en welke verhalen schuilgaan achter de werken die daaruit zijn voortgekomen.

Oude folklore, legendes, rituelen en bezweringen vormen het startpunt voor een nieuwe lijn in de Bonnefantencollectie. Historische gebruiken en verhalen wordt nieuw leven ingeblazen. Ze dienen als spiegel voor actuele maatschappelijke problemen en verbeelden een alternatieve toekomst.

Hoeveel betekenissen heeft kleur? En wat doen kunstenaars daarmee?

In True Colors gaan hoogtepunten uit de hedendaagse kunst de dialoog aan met iconen uit de moderne kunst. Charley Toorop, Donald Judd en Bridget Riley onderzoeken samen met Zanele Muholi, Rafaël Rozendaal en Louise Giovanelli de betekenis van kleur in relatie tot vorm, identiteit en samenleving. 

Warenhuizen, mode, design, speelgoed, reclame staan centraal in deze eerste van twee tentoonstellingen over warenhuizen in het Musée des Arts Décoratifs binnen de historische, politieke en sociale context.

Vanuit de oprichting van Le Bon Marché, Les Magasins du Louvre, Le Printemps, La Samaritaine en Les Galeries Lafayette, zal de tentoonstelling het belang van deze nieuwe stijl van commercie overbrengen en laten zien hoe deze aanleiding gaf tot een door vrouwen gedreven stijl van consumentisme. Allons-y! 

Geweven van zijde, van staal of van versleten denim. Geknoopt, geplooid of ingesnoerd. Gedragen uit protest, om iets te vieren of gewoon, op weg naar het werk. De statement sari is de sari die radicaal is vernieuwd voor de wereld van nu.

SARI/STATEMENT toont de sari als één van de grootste wereldwijde fashion-verhalen van dit moment. In deze mode-expositie zie je hoe ontwerpers, dragers en makers op hun eigen manier betekenis geven aan- en een statement maken met de sari: als mode, als zelfexpressie of verzetsdaad en op nog vele andere manieren. 

Van routekaarten van de ANWB en de iconische Kip-caravan tot baden in Scheveningen en bikini’s aan de Costa del Sol: aan de hand van allerlei ontwerpen neemt De Grote Vakantietentoonstelling je mee in de (design)geschiedenis van de Nederlandse vakantieganger.

Hoe wij vakantie vieren, laat zien wie we zijn. Het onthult onze verlangens, vergroot het contrast met, maar weerspiegelt ook ons dagelijkse leven. Vakantie wordt echter niet alleen beleefd, maar vooral ook gemaakt. Of we het nu doorhebben of niet, de beleving van onze vakantie wordt in grote mate beïnvloed door ontworpen objecten en het ontworpen landschap waarin we ons begeven.

De Grote Vakantietentoonstelling neemt je mee op een typisch Nederlandse vakantie en kijken we naar de rol die ontwerp hierin speelt. 

Dompel je onder in de roots van virtual reality, augmented reality en deepfake van de negentiende eeuw. Via spectaculaire theateracts en spannende kermisshows raakt het publiek destijds zwaar onder de indruk van deze nieuwe, revolutionaire vorm van entertainment. Van spiegels en projectoren naar het digitale vernuft van het hedendaagse AI: De Grote Illusie laat zien dat de beleving van toen niet zoveel verschilt met die van nu.

Jonkvrouw Lita de Ranitz bouwde ruim een eeuw geleden een moderne villa in miniatuur: Het Grote Poppenhuis. Het poppenhuis was voorzien van alle moderne gemakken: warm en koud stromend water, centrale verwarming, elektriciteit en zelfs al een stofzuiger - voor de meid natuurlijk. Het poppenhuis is óók voorzien van schilderijen op miniatuurformaat van kunstenaars als Anton Mauve en Johan Barthold Jongkind. Om die te verzamelen reisde de jonkvrouw heel Europa door. 

Het Grote Poppenhuis, en de twintig andere poppenhuizen en miniatuurschatten die Lita de Ranitz naliet, vormen een uniek venster op een vervlogen wereld. 

Keramiek is hot! Een groeiende voorhoede van kunstenaars en ontwerpers kiest voor klei en vernieuwt het ambacht door de grenzen van het materiaal op te zoeken. Pioniers in Keramiek toont topstukken uit de collectie historisch aardewerk zij aan zij met werk van hedendaagse makers.

Dat levert bijzondere inzichten op. Want terwijl het basisrecept van keramiek hetzelfde is gebleven, is de wereld waarop makers reageren sterk veranderd.

Phosphor biedt een retrospectieve reis die meer dan dertig jaar beslaat en de rijkdom toont van Sassen's multidisciplinaire artistieke expressie, waarbij fotografie, collage, schilderkunst, videowerk en modefotografie samenkomen.

Voor Sassen is fotografie een toegangspoort tot een plek waar haar dromen, verlangens en angsten samenkomen met de wereld in al zijn tastbare realiteit. Sassen staat bekend om haar krachtige gebruik van kleur, haar spel met licht en schaduw, en haar vervreemdende weergave van het menselijk lichaam. De tentoonstelling biedt een uniek perspectief op haar creatieve proces, waarbij haar onophoudelijke zoektocht naar innovatieve fotografische vormen wordt belicht en de diepgaande betekenis van intimiteit in haar werk wordt benadrukt.

Wat is de waarde en het toekomstperspectief van traditionele kleding? Dat is een vraag die het Zeeuws Museum al langer bezighoudt en nu voorlegt aan Duran Lantink. De internationaal bekende modeontwerper, die bekend staat om de manier waarop hij gedragen kleding omtovert tot high-end catwalk looks, gaat ermee aan de slag. Via het Zeeuws Museum komt hij in contact met de deelnemers van het Pennywafelhuis, een sociaal-artistiek project in Middelburg.

Het collectieve proces dat ontstaat leidt tot een ware HOTCHPOTCH, waarin Zeeuwse streekdracht verweven raakt met creatieven uit diverse culturele tradities – allen thuis in hedendaags Zeeland – en ieders artistieke kwaliteiten een podium krijgen. Een visueel spektakel! 

Margriet is 85 jaar geworden. Om daarbij stil te staan lanceert de redactie – naast een 212 pagina’s tellend jubileumnummer – het Margriet Museum. Dit online museum werpt een blik op de emancipatie van de Nederlandse vrouw en de verworven vrouwenrechten, aan de hand van het tijdsbeeld dat al 85 jaar door de redactie van Margriet wordt vastgelegd.